รอก (Hoist) เป็นหนึ่งในอุปกรณ์ที่ถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายในงานอุตสาหกรรม ทั้งในโรงงาน คลังสินค้า ไปจนถึงงานก่อสร้าง เนื่องจากช่วยทุ่นแรงในการ ยกและเคลื่อนย้ายวัตถุหนัก ได้สะดวกและปลอดภัยมากขึ้น โดยรอกที่นิยมใช้กันมีอยู่ 2 ประเภทหลัก ๆ คือ รอกโซ่ (Chain Hoist) และ รอกสลิง (Wire Rope Hoist) ซึ่งทั้งสองแบบต่างมีข้อดีและข้อจำกัดที่แตกต่างกัน
รอก คืออุปกรณ์ที่ช่วยในการยกหรือเคลื่อนย้ายสิ่งของ โดยอาศัยระบบโซ่หรือสลิงในการถ่ายทอดแรง มักใช้คู่กับ เครนโรงงาน หรือระบบรางวิ่ง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานและความปลอดภัย
ความแตกต่างระหว่างรอกโซ่และรอกสลิง
1.รอกโซ่ไฟฟ้า (Electric Chain Hoist)
– ใช้โซ่โลหะเป็นตัวรับแรง
– สามารถปรับความยาวโซ่ยกได้ง่าย
– ราคาคุ้มค่าและบำรุงรักษาง่าย
– ความเร็วในการยกจะช้ากว่ารอกสลิง แต่ทนทานต่อการใช้งานต่อเนื่อง
2.รอกสลิงไฟฟ้า (Wire Rope Hoist)
– ใช้สลิงเหล็กพันเก็บในดรัม (Roller)
– ทำงานได้รวดเร็ว ลื่นไหล และเหมาะกับงานที่ต้องการความต่อเนื่องสูง
– รับน้ำหนักได้ดี แต่มีข้อจำกัดเรื่องความยาวของสลิง ไม่สามารถต่อเพิ่มได้เหมือนรอกโซ่
– นิยมใช้ในงานสร้างลิฟต์และอุตสาหกรรมที่ต้องการความ Smooth
ข้อดีและข้อเสีย
– รอกโซ่: แข็งแรง ราคาย่อมเยา แต่ต้องหมั่นหล่อลื่นเพื่อป้องกันสนิม
– รอกสลิง: ยกได้เร็วและนุ่มนวล แต่มีต้นทุนสูงกว่าและจำกัดความยาวสลิง
ความเหมือนที่ทั้งสองมี
รอกทั้งสองประเภทสามารถทำงานได้ในรูปแบบ 2 ทิศทาง
(ขึ้น–ลง), 4 ทิศทาง (ขึ้น–ลง + ซ้าย–ขวา) และ 6 ทิศทาง (ขึ้น–ลง + ซ้าย–ขวา + เดินหน้า–ถอยหลัง)
ซึ่งมักใช้ร่วมกับระบบเครน เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นในการทำงาน